Құрандағы көптеген шағын оқиғалардың әрқайсысының астарында жанжақты да ауқымды ережезаң, ұстануы тиіс дәстүрлер жатады. Әрі олар жалпыға ортақ заңдылықтың ұшы ретінде баяндалады
عَلَّمَ اٰدَمَ اْلاَسْمَۤاءَ كُلَّهَا
/Ол Адамға барлық заттардың есімдерін үйретті/ (Бақара 31)
“талим-ул әсманы” мұғжизасы яғни Хазіреті Адамның Аллаh оған өз есімдерін үйретуін алайық.Былай қарасаң кішкене, шағын оқиға секілді, бірақ ол жерде ауқымды да жалпыға ортақ ереже, дәстүрдің ұшы бар.
Ол оқиғаның мәнісі, Адамзат аса қабілетті болғандықтан, оған шексіз ілімдердің тәлімі сондайақ, әлемдегі ұшантеңіз ілім мен ғылым және Жаратушының ісқұбылыстарын, Оның есімсипаттарын қамтитын көптеген ілім үйретілгенді. Ол тәлім, адамзат баласының мойнына үлкен аманат болып жүктелгендіктен тек періштелерден ғана емес, тіпті Аспан мен Жерден, таулардан да абыройлы екендігін және жалпы алғанда Рухани тұрғыдан Жердің халифасы екендігін Құран Кәрім түсіндіруде.
Сол сияқты періштелердің адамға сәжде етуі, ал шайтанның сәжде етпеуі болса, былай қарағанда ғайби (көмескі), шағын оқиға болғанымен өте ауқымды да терең әрі көзге көрінер, жанжақты бір дәстүрдің, бір заңдылықтың ұшы болып табылады.
Сонымен қатар өте үлкен бір ақиқатты мегзейді. Қалай десеңіз, Құран Кәрім, періштелердің Адам ғалейhиссаламға мойынсұнып, бағынуын ал, шайтанның тәкаппарланып, бас имеуін айта отырып адамзатқа әлемдегі көптеген жаратылыс және сол жара тылыстардың рухани өкілдері, жауапты қызметшілері бағынышты екен діктерін баяндайды. Әрі адамзаттың сезімқабілеттері де оларды толық пайдалануға ыңғайлы, тіл алғыш екендерін түсіндіре келіп сол қабілеттерді бұзатын және бұрыс жолға салатын зиянды, жаман нәрселер, кері тартпа себептер бар екенін және олардың өкілдері, жағымсыз тұлғалар адамзаттың әлгіндей кемелденуі кезінде қаншалықты үлкен кедергі, зор қиындық туғызатын дұшпан, жау болып алдын кескестейтінін еске сала отырып осындай маңызы зор, үлкен мәселені Құраны Мұғжизул Баян керемет, шебер түрде бір ғана Адам алейhиссаламмен қатысты кішкене оқиға арқылы жеткізіп, осылайша бүкіл әлеммен және бүкіл адамзатпен өте ұлық сұхбат құруда.
Сұрақ: Адам баласының бір бөлігінің Жәһаннамға түсуінің қандай хикметі,сыры бар?
Жауабы: Хикметі Адамға белгілі бір міндет, уәзипа жүктелгендігінде. Адамға жауапкершілігі мол ерекше міндет жүктеліп, арнайы қызметпен жер бетіне жіберілген. Адамзаттың бүкіл рухани кемелденуі мен қабілеттерінің түгелдей ашылуы, көрініс табуы, адам болмысының мәнісі, Иләһи көркем есімдерге толық айна болуы, сол уазипа, сол міндетке тікелей байланысты, соның нәтижесі. Егер Адам Ата Жәннаттан шықпай мәңгі қалған болса, онда Ол періште секілді бір қалыпты күй кешіп, адамның зор қабілеттері ашылмай қалар еді. Ал, үнемі тұрақты жағдайдағы періштелер көп, ондай құлшылық үшін адамға қажеттілік жоқ. Шексіз мәртебелерге көтеріле алатын адамзаттың қабілетіне сай бір жер қажет болғандықтан, Иләһи хикмет болмысы періштелерге ұқсамайтын адамға өзіне сай белгілі бір күнә арқылы жұмақтан шығарды. Олай болса, Адам Атаның Жәннаттан шығарылуында шынайы хикмет пен мейірім болғаны секілді, кәпірлердің де Жәһаннамға түсуі өте орынды және әділдік.
Оныншы Сөздің Үшінші Ишарасында былай делінген еді: Кәпір қысқа өмірінде азғантай күнә жасағанымен, ол күнә аса ауыр қылмыс боп саналады. Өйткені, күпірлік, бүкіл жаратылысты қорлау, қадірін түсіру және бүкіл жаратылыстың бір Аллаһқа куәлік етуін жоққа шығару болып табылады. Бүкіл әлемде көрініп тұрған Иләһи Есімдердің ғажайып шағылыстарын бекерге шығарып, кемсіту. Жаратылыстың ақысын жеген кәпірден олардың есесін қайтару мақсатында бүкіл әлемнің сұлтаны Қаһһар-ы Зүлжәлал кәпірлерді мәңгілік жәһаннаммен жазалауы өте орынды және асқан әділдік. Өйткені, шексіз қылмыс, шексіз азапқа лайық.
